{rfName}
Te

Licencia y uso

Altmetrics

Análisis de autorías institucional

Allué EAutor o CoautorVaquero MAutor o CoautorLópez-García JmAutor o Coautor

Compartir

Publicaciones
>
Artículo

Terrasses de la Riera dels Canyars (Gavà, Barcelona): The landscape of Heinrich Stadial 4 north of the " Ebro frontier" and implications for modern human dispersal into Iberia

Publicado en:Quaternary Science Reviews. 60 26-48 - 2013-01-15 60(), DOI: 10.1016/j.quascirev.2012.10.042

Autores: Daura J; Sanz M; García N; Allué E; Vaquero M; Fierro E; Carrión JS; López-García JM; Blain HA; Sánchez-Marco A; Valls C; Albert RM; Fornós JJ; Julià R; Fullola JM; Zilhão J

Afiliaciones

Àrea de Prehistòria, Facultat de Lletres, Universitat Rovira i Virgili, Avda. Catalunya 35, 43002 Tarragona, Spain, Institut Català de Paleoecologia Humana i Evolució Social (IPHES), C/Marcelli Domingo s/n, Campus Sescelades URV (Edifici W3), 43007 Tarrag - Autor o Coautor
CSIC, Inst Ciencies Terra Jaume Almera, E-08028 Barcelona, Spain - Autor o Coautor
Ctr Invest UCM ISCII Evoluc & Comportamiento Huma, Madrid 28029, Spain - Autor o Coautor
Departament de Ciències de la Terra, Universitat de les Illes Balears, Ctra. Valldemossa km 7, 5, 07122 Illes Balears, Spain - Autor o Coautor
Departamento de Biología Vegetal (Botánica), Universidad de Murcia, 30100 Murcia, Spain - Autor o Coautor
Departamento de Paleontología, Facultad de Ciencias Geológicas, Universidad Complutense de Madrid, 28040 Madrid, Spain, Centro de Investigación (UCM-ISCIII) de Evolución y Comportamiento Humanos, C/Sinesio Delgado 4 (Pabellón 14), 28029 Madrid, Spain - Autor o Coautor
Grup de Recerca del Quaternari (GRQ) del Seminari Estudis i Recerques Prehistòriques (SERP), Dept. Prehistòria, H. Antiga i Arqueologia, Facultat de Geografia i Història, Universitat de Barcelona, C/Montalegre 6-8, 08001 Barcelona, Spain - Autor o Coautor
Grup de Recerca del Quaternari (GRQ) del Seminari Estudis i Recerques Prehistòriques (SERP), Dept. Prehistòria, H. Antiga i Arqueologia, Facultat de Geografia i Història, Universitat de Barcelona, C/Montalegre 6-8, 08001 Barcelona, Spain, Seminari Estudis - Autor o Coautor
Inst Catala Paleoecol Humana & Evolucio Social IP, Tarragona 43007, Spain - Autor o Coautor
Inst Catala Paleontol Miquel Crusafont ICP, Bellaterra 08193, Spain - Autor o Coautor
Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP), Campus de la UAB, 08193 Bellaterra, Spain - Autor o Coautor
Institut Ciències de la Terra Jaume Almera, CSIC, C/Lluís Solé Sabarís s/n, 08028 Barcelona, Spain - Autor o Coautor
Research Group for Palaeoecological and Geoarchaeological Studies (GEPEG), Dept. Prehistòria, H. Antiga i Arquelogia, Facultat de Geografia i Història, Universitat de Barcelona, C/Montalegre 6, 08001 Barcelona, Spain, Institució Catalana de Recerca i Estu - Autor o Coautor
Seminari Estudis i Recerques Prehistòriques (SERP), Dept. Prehistòria, H. Antiga i Arqueologia, Facultat de Geografia i Història, Universitat de Barcelona, C/Montalegre 6-8, 08001 Barcelona, Spain - Autor o Coautor
Seminari Estudis i Recerques Prehistòriques (SERP), Dept. Prehistòria, H. Antiga i Arqueologia, Facultat de Geografia i Història, Universitat de Barcelona, C/Montalegre 6-8, 08001 Barcelona, Spain, Institució Catalana de Recerca i Estudis Avançats (ICREA) - Autor o Coautor
Univ Barcelona, Fac Geog & Hist, Dept Prehist H Antiga & Arqueol, GRQ,SERP, Barcelona 08001, Spain - Autor o Coautor
Univ Barcelona, Fac Geog & Hist, Dept Prehist H Antiga & Arqueol, Res Grp Palaeoecol & Geoarchaeol Studies GEPEG, Barcelona 08001, Spain - Autor o Coautor
Univ Barcelona, Fac Geog & Hist, Dept Prehist H Antiga & Arqueol, SERP, Barcelona 08001, Spain - Autor o Coautor
Univ Complutense Madrid, Fac Ciencias Geol, Dept Paleontol, E-28040 Madrid, Spain - Autor o Coautor
Univ Illes Balears, Dept Ciencies Terra, Illes Balears 07122, Spain - Autor o Coautor
Univ Murcia, Dept Biol Vegetal Bot, E-30100 Murcia, Spain - Autor o Coautor
Univ Rovira & Virgili, Fac Lletres, Area Prehist, Tarragona 43002, Spain - Autor o Coautor
Ver más

Resumen

Terrasses de la Riera dels Canyars is an Upper Pleistocene fluvial deposit containing the remains of large mammals, principally accumulated in the framework of hyena denning in the area, as well as a few artifacts. Radiocarbon-dated to ?39.6 ka cal BP, the time of Heinrich Stadial (HS) 4, this site enables us to reconstruct the environmental conditions then prevalent in the NE of the Iberian Peninsula. The concentration in a single locus of finds generated by different agents relates to a flash-flood event, the rapidity of which, combined with the absence of archaeological, ecological or paleontological incongruities in the composition of the assemblage, warrants an assumption of broad contemporaneity for its contents. The ecofactual evidence (fauna, pollen, charcoal, phytoliths) indicates a steppe-dominated environment for the coastal areas between the Pyrenees and the Ebro delta; the dominant elements are cold- and dry-adapted species but a Mediterranean component is present, implying a less rigorous climate than farther north in Europe. The artifacts are clearly Upper Paleolithic, and assignment to the modern human-associated Aurignacian technocomplex is supported by the radiocarbon dates and the typology of a bilaterally retouched blade. This evidence is consistent with the notion that anatomical modernity spread across Europe over open landscape niches. Available pollen data from deep sea cores indicate that, during some of the interstadials of Marine Isotope Stage (MIS) 3, a significant vegetation gradient existed at 40°N, broadly coincident with the " Ebro frontier:" temperate and warm temperate trees expanded significantly to the south, while steppe-tundra landscapes remained dominant to the north, a contrast best seen during Greenland Interstadial (GI) 8. Such an environmental boundary must have implied a durable barrier to diffusion and migration during interstadials. Under the cold and arid conditions of HS4, the site of Canyars shows that the Eurasian steppe-tundra extended as far south as the Llobregat delta; however, the environmental reconstructions available for the lower Ebro valley and adjacent mountains of the Iberian Range farther south suggest that they formed at this time a belt of semi-desert or steppe-desert landscapes, thus maintaining the boundary effect despite the climatic reversal. The persistence of such a boundary through HS4 and the interstadials that bracket it must have played a role in the delayed arrival of the Aurignacian (and modern humans) to southern and western Iberia, which continued to be settled by Middle Paleolithic Neanderthals well beyond 40 ka cal BP. © 2012 Elsevier Ltd.

Palabras clave

ArchaeologyArtifactAurignacianBarcelona [catalonia]CarnivoreCataloniaCharcoalDenEbro deltaFelidFlash floodFloodsFluvial depositFossil recordGavaHeinrich eventHeinrich stadial 4Homo sapiens neanderthalensisHumanities computingIberian peninsulaIsotopesLandformsMammaliaMigrationNeanderthalNeanderthalsPaleo-environmentPaleoenvironmentPaleontologyPleistocenePyreneesRadiocarbon datingSpainSteppeTarragona [catalonia]TundraTypologyUpper pleistoceneVegetation dynamics

Indicios de calidad

Impacto bibliométrico. Análisis de la aportación y canal de difusión

El trabajo ha sido publicado en la revista Quaternary Science Reviews debido a la progresión y el buen impacto que ha alcanzado en los últimos años, según la agencia WoS (JCR), se ha convertido en una referencia en su campo. En el año de publicación del trabajo, 2013, se encontraba en la posición 7/174, consiguiendo con ello situarse como revista Q1 (Primer Cuartil), en la categoría Geosciences, Multidisciplinary.

Desde una perspectiva relativa, y atendiendo al indicador del impacto normalizado calculado a partir de las Citas Mundiales proporcionadas por WoS (ESI, Clarivate), arroja un valor para la normalización de citas relativas a la tasa de citación esperada de: 1.46. Esto indica que, de manera comparada con trabajos en la misma disciplina y en el mismo año de publicación, lo ubica como trabajo citado por encima de la media. (fuente consultada: ESI 14 Nov 2024)

Esta información viene reforzada por otros indicadores del mismo tipo, que aunque dinámicos en el tiempo y dependientes del conjunto de citaciones medias mundiales en el momento de su cálculo, coinciden en posicionar en algún momento al trabajo, entre el 50% más citados dentro de su temática:

  • Media Ponderada del Impacto Normalizado de la agencia Scopus: 1.99 (fuente consultada: FECYT Feb 2024)
  • Field Citation Ratio (FCR) de la fuente Dimensions: 9.01 (fuente consultada: Dimensions Jun 2025)

De manera concreta y atendiendo a las diferentes agencias de indexación, el trabajo ha acumulado, hasta la fecha 2025-06-13, el siguiente número de citas:

  • WoS: 53
  • Scopus: 67
  • OpenCitations: 69

Impacto y visibilidad social

Desde la dimensión de Influencia o adopción social, y tomando como base las métricas asociadas a las menciones e interacciones proporcionadas por agencias especializadas en el cálculo de las denominadas “Métricas Alternativas o Sociales”, podemos destacar a fecha 2025-06-13:

  • El uso, desde el ámbito académico evidenciado por el indicador de la agencia Altmetric referido como agregaciones realizadas por el gestor bibliográfico personal Mendeley, nos da un total de: 140.
  • La utilización de esta aportación en marcadores, bifurcaciones de código, añadidos a listas de favoritos para una lectura recurrente, así como visualizaciones generales, indica que alguien está usando la publicación como base de su trabajo actual. Esto puede ser un indicador destacado de futuras citas más formales y académicas. Tal afirmación es avalada por el resultado del indicador “Capture” que arroja un total de: 138 (PlumX).

Con una intencionalidad más de divulgación y orientada a audiencias más generales podemos observar otras puntuaciones más globales como:

  • El Score total de Altmetric: 15.5.
  • El número de menciones en la red social X (antes Twitter): 1 (Altmetric).
  • El número de menciones en Wikipedia: 4 (Altmetric).
  • El número de menciones en medios de comunicación: 1 (Altmetric).